Đào Tạo Tư Duy Phản Biện (Blog 68)

Tư duy phản biện là gì? 7 biểu hiện của người có khả năng phản biện tốt

Nghe từ “phản biện” nhiều người nghĩ ngay đến việc thích tranh cãi, chỉ trích người khác, cãi cố cho mình thắng thì thôi – suy nghĩ này không chính xác. Tư duy phản biện tiếng Anh là Critical Thinking, là nội dung đề cập đến khả năng phân tích, đánh giá thông tin liên quan đến vấn đề được đặt ra theo một cách nhìn khác, không giống với một hoặc nhiều người xung quanh. Mục đích là làm sáng tỏ vấn đề một cách chuẩn xác và tích cực nhất. 

Kết quả đạt được có thể là sự dung hòa của nhiều ý kiến phản biện, chứ không nhất thiết là theo phản biện của một ai cả. Một người có tư duy phản biện tốt cần có:

– Khả năng ghi nhớ tốt

– Lượng kiến thức nhiều, đa dạng

– Khả năng suy luận ra nhiều hệ quả từ những kiến thức có được

– Tôn trọng ý kiến phản biện của người khác, liên kết và sàng lọc thông tin trước khi quyết định đưa ra phản biện của mình.

– Năng lực tổng hợp nhiều nguồn thông tin liên quan đến vấn đề để nâng cao tính thuyết phục cho phản biện của mình.

Vai trò của tư duy phản biện trong công việc

Tư duy phản biện đóng rất nhiều vai trò quan trọng trong việc, điển hình như sau:

Giúp con người thoát khỏi khuôn mẫu truyền thống

Khi đã quen với cách thức làm việc cũ, nhiều người ngại thay đổi, dù biết rằng cách mới có thể tốt hơn nhưng phải mất thời gian tiếp cận. Điều này lâu dần sẽ khiến doanh nghiệp không phải dậm chân tại chỗ, mà là đi lùi so với các đối thủ cạnh tranh. Tư duy phản biện được xem là phương cách hiệu quả giải quyết tình trạng này.

Nâng cao hiệu quả xử lý công việc

“Một cây làm chẳng nên non, ba cây chụm lại nên hòn núi cao”, cứ nhất nhất tuân theo sự chỉ đạo từ cấp trên sẽ khiến việc triển khai công việc bị bó hẹp trong phạm vi tư duy, quan điểm của một người. Thay vào đó, ghi nhận ý kiến phản biện của tập thể, sàng lọc và lựa chọn áp dụng đóng góp phù hợp nhất vừa giảm áp lực cho người quản lý, vừa nâng cao hiệu quả công việc.

Khích lệ nhân sự cập nhật cải tiến mới

Doanh nghiệp nào coi trọng tư duy phản biện thì nơi đó luôn đi đầu về những cải tiến hiệu suất công việc. Bởi lẽ, nhân viên được tôn trọng và khích lệ đưa ra ý đóng góp của chính mình, không lo bị trù dập, không lo bị phê bình, ngược lại còn được ghi nhận năng lực và tinh thần cống hiến ví tổ chức. 

Tạo ra những lập luận đúng đắn, tích cực

Tư duy phản biện và giải quyết vấn đề hướng đến sự tranh luận tích cực, mang tính xây dựng cao cho tổ chức. Vì vậy, áp dụng đúng tinh thần của tư duy phản biện, những chỉ đạo triển khai công việc từng bước đi vào quy chuẩn đúng đắn, hiệu quả theo sát điều kiện thực tế của doanh nghiệp, mang đến hiệu quả cao gấp bội, hơn hẳn việc áp dụng giống những doanh nghiệp khác.

Phương pháp rèn luyện tư duy phản biện 

Trong công việc hằng ngày, việc tranh luận thường xuyên xảy ra, với khách hàng, với Sếp, với đồng nghiệp. Đòi hỏi mỗi cá nhân phải trang bị tư duy phản biện hiệu quả để ít nhất không bị thiệt thòi, bắt chẹt trong công việc, cao hơn thì có thể ghi dấu ấn về năng lực với mọi người xung quanh, tạo lợi thế thăng tiến trong tương lai.  Để rèn luyện hiệu quả tư duy phản biện, quân sư TalentBold khuyến khích các bạn hoàn thiện năng lực bản thân theo từng bước sau: 

Học, học nữa, học mãi

Muốn phản biện tốt phải có kiến thức tốt, muốn kiến thức tốt phải siêng năng học hỏi từng ngày. Kiến thức chuyên ngành là yêu  cầu không thể thiếu, thông qua trường lớp, thông qua công việc, bạn hãy luôn tận dụng để làm giàu thêm chuyên môn của mình. Ngoài ra, những thông tin liên quan đến xã hội, văn hóa, ngành nghề… đều rất cần thiết. Bạn có thể vừa giải trí, vừa cập nhật thông qua báo đài, facebook, diễn đàn… 

Kỹ năng giao tiếp, thuyết trình hiệu quả

Khi bạn đưa ra ý kiến phản biện, hầu như chẳng khi nào dùng cách viết cả, đa phần vẫn là nói, là trình bày trước đám đông. Chính vì vậy, kỹ năng giao tiếp hằng ngày sẽ giúp bạn phản biện tự nhiên, kỹ năng giao tiếp thuyết phục sẽ giúp bạn chắc chắn trong cách sử dụng luận điểm, căn cứ minh chứng sự chuẩn xác những gì mình nói.

Nâng cao tầm nhìn khách quan trong mọi vấn đề

Tầm nhìn khách quan giúp bạn loại bỏ sự cảm tính, cái tôi của mình khi phản biện, biểu hiện dễ cảm nhận nhất là khi bạn không còn cảm thấy khó chịu khi ai đó trái ý mình hoặc không ủng hộ ý kiến của mình. Làm được như vậy cũng chính là mở rộng cách nhìn, tư duy trước mọi vấn đề, giúp cho tâm hồn thư thái, khi đó suy nghĩ lựa chọn nội dung phản biện mới đạt chất lượng cao.

Đặt câu hỏi khi đối diện vấn đề

Người Việt chúng ta rất ít khi đặt câu hỏi, trong khi người Israel lại thường xuyên làm điều này. Đó là lý do họ luôn hiểu biết sâu sắc thực trạng vấn đề, từ đó đưa ra những cải thiện giúp mọi thứ trở nên tốt hơn. Rèn luyện thói quen đặt câu hỏi dưới nhiều góc độ của vấn đề sẽ giúp bạn phát hiện nhiều điều thú vị đấy.

Vẽ sơ đồ tư duy

Nếu bạn có thời gian chuẩn bị trước khi phản biện, hãy lập một sơ đồ tư duy. Đây là một bản vẽ thể hiện nhiều nhánh, mỗi nhánh là một khía cạnh của vấn đề bạn đang quan tâm (thời gian, không gian, đối tượng, lĩnh vực…) . Mỗi nhánh khía cạnh lại chia thành nhiều nhánh nhỏ với những thông tin phản biện, ví dụ:

– Những phương án giải quyết khía cạnh đó

– Hiệu quả của từng phương án

– Lý do doanh nghiệp không chọn phương án mà bạn cho rằng hiệu quả hơn

– Phản biện của bạn, của đồng nghiệp hay cách cũ của doanh nghiệp sẽ tốt hơn…

7 biểu hiện của người có tư duy phản biện tốt

Dễ dàng giao tiếp với người không cùng quan điểm

Có thể tiếp xúc và đối thoại dễ dàng với những người không cùng ý kiến, quan điểm là một trong những biểu hiện rõ nét nhất thể hiện bạn là người có tư duy phản biện. Điều này thể hiện bạn là những người có khả năng giao tiếp tốt, không ngại những xung đột, cạnh tranh có thể phát sinh trong khi trò chuyện với đối phương. Nói chuyện với những người không cùng quan điểm là cách để bạn tiếp cận được với những thông tin, ý kiến mới có giá trị, giúp bạn có thể xem xét kỹ càng hơn cũng như có cách nhìn khác đối với vấn đề được đề cập tới trong buổi thảo luận.

Có thể tiếp xúc và đối thoại dễ dàng với những người không cùng ý kiến, quan điểm là một trong những biểu hiện rõ nét nhất thể hiện bạn là người có tư duy phản biện. Điều này thể hiện bạn là những người có khả năng giao tiếp tốt, không ngại những xung đột, cạnh tranh có thể phát sinh trong khi trò chuyện với đối phương. Nói chuyện với những người không cùng quan điểm là cách để bạn tiếp cận được với những thông tin, ý kiến mới có giá trị, giúp bạn có thể xem xét kỹ càng hơn cũng như có cách nhìn khác đối với vấn đề được đề cập tới trong buổi thảo luận.

Có thói quen tham khảo và tìm kiếm thông tin đa chiều

Là một người có tư duy phản biện, chắc chắn bạn sẽ không cho phép mình chỉ lắng nghe thông tin từ một phía duy nhất. Bạn luôn cho rằng để có thể làm tốt một việc nào đó cần phải có một cái nhìn toàn diện, rõ ràng trước khi hành động và đó là lý do vì sao thói quen tham khảo thông tin đa chiều lại quan trọng với bạn như vậy.

Hơn thế nữa, trong quá trình tham khảo thông tin bạn sẽ luôn tự đặt ra những câu hỏi và chủ động tìm kiếm các thông tin để trả lời chúng. Tìm kiếm thông tin không chỉ tự tìm thấy những gì bạn muốn trên internet, mà đó còn là cách thức bạn đi thu thập ý kiến của nhiều đối tượng khác nhau để biết được suy nghĩ của họ trước khi nêu quan điểm, ý kiến cá nhân.

Luôn đặt ra nhiều câu hỏi

Liên tục đặt các câu hỏi là một trong những thói quen làm việc của người có tư duy phản biện. Bạn luôn tò mò với tất cả những thông tin, sự vật, hiện tượng liên quan tới công việc của mình và có đôi khi sự tò mò của bạn cũng khiến cho người khác cảm thấy khó chịu phần nào. Tuy nhiên, việc đặt câu hỏi và tìm kiếm câu trả lời sẽ giúp bạn nắm rõ những nhiệm vụ, công việc mà mình phụ trách, để từ đó có cách suy xét đúng hướng trước khi phát biểu quan điểm và triển khai hành động.

Bên cạnh đó, việc tự đặt câu hỏi cho bản thân cũng là một cách hiệu quả để bạn cải thiện kỹ năng tư duy phản biện cá nhân. Trong quá trình làm việc, đừng quên tự đặt ra câu hỏi như “Điều gì sẽ xảy ra nếu….?” để thử thách bản thân trong việc đưa ra quyết định đúng đắn nhất.

Bị thu hút bởi cách thức hoạt động của mọi thứ

Tập trung và bị hấp dẫn bởi sự hoạt động của mọi thức xung quanh là cách mà bạn thể hiện mình không ngừng học hỏi, tiếp thu kiến thức mọi lúc, mọi nơi. Cố gắng thu thập những điều mới mẻ xung quanh cuộc sống giúp cho bạn trang bị cho mình kỹ năng tư duy phản biện hiệu quả và chẳng bao giờ phải tò mò về thế giới muôn màu ngoài kia. Những người có khả năng tư duy phản biện cũng thường được người khác đánh giá là các mọt sách hoặc nghiện tin tức.

Có khả năng phân tích thông tin tốt trước khi ra quyết định

Bạn thu thập được rất nhiều những thông tin cần thiết và việc cần phải làm để sử dụng những thông tin này một cách hiệu quả đó chính là bạn phải biết phân tích chúng. Tư duy phản biện sẽ giúp cho bạn có thể phân tích thông tin một cách khách quan, linh hoạt và đa chiều chứ không bị mắc kẹt vào những định kiến, quan điểm cá nhân. Khi thực hiện phân tích thông tin, hãy thường xuyên đề cập đến những câu hỏi như “Bản thân mình có đang suy đoán?”, “Tôi đã phân tích thông tin theo nhiều hướng khác nhau chưa?” để tự nhắc nhở bản thân phân tích thông tin một cách công bằng trước khi đưa ra quyết định.

Luôn tạo ra nhiều ý tưởng mới mẻ và sáng tạo

Những người có tư duy phản biện tốt đồng thời cũng có khả năng sáng tạo ấn tượng. Khi triển khai một công việc, nhiệm vụ nào đó, bạn sẽ không bao giờ làm theo những gì đã được sắp xếp, tiêu chuẩn hóa mà luôn tìm tòi, phát huy những ý tưởng sáng tạo, cách thức làm việc mới mẻ để công việc được giải quyết hiệu quả, nhanh chóng hơn. Suy nghĩ mới mẻ và sáng tạo giúp cho bạn có thể phát triển nhanh hơn là chỉ biết làm theo khuôn mẫu có sẵn.

Truyền đạt giải pháp hiệu quả

Hầu hết khi gặp những vấn đề phát sinh trong công việc, người có tư duy phản biện sẽ cố gắng tìm hướng giải quyết nhanh chóng chứ không mất thời gian vào việc tìm nguyên nhân và đổi lỗi cho một cá nhân nào đó. Và cách truyền đạt khéo léo những giải pháp cho các vấn đề đặt ra thể hiện bạn là một người có tư duy phản biện.

Đăng Ký Trao Đổi Miễn Phí Và Nhận Ngay 5 Bài Đo Lường Năng Lực Tư Duy MIỄN PHÍ.

Tất nhiên vẫn còn những lưu ý khác khi thực hiện tư duy phản biện.

Và nếu bạn muốn nhân viên, các đội nhóm trong công ty biết được cách phản biện một cách chính xác LIÊN HỆ với người hỗ trợ của GOEN, chúng tôi sẽ cung cấp cho bạn hàng tá công cụ hữu ích hỗ trợ cho việc phản biện của bạn. Khi tham gia buổi tư vấn, bạn còn 100% nhận được ưu đãi thực hiện bài đánh giá năng lực miễn phí cho 05 nhân sự trong công ty. Tất cả buổi tư vấn đều MIỄN PHÍ !

Hãy đăng ký ngay để giải quyết vấn đề trong doanh nghiệp của bạn nhé !